Εδώ και 20 χρόνια οι διαθλαστικές ανωμαλίες δηλ. Μυωπία, Υπερμετρωπία και Αστιγματισμός διορθώνονται με την χρήση του Excimer Laser. Η μεγάλη εξέλιξη της τεχνολογίας στα μηχανήματα Laser αλλά και αυτά του προεγχειρητικού ελέγχου έχουν καταστήσει τις διαθλαστικές επεμβάσεις απόλυτα ασφαλείς και άκρως αποτελεσματικές. Για να είναι μια διαθλαστική επέμβαση επιτυχής και ασφαλής πρέπει να γίνει λεπτομερής προεγχειρητικός έλεγχος και να τηρηθούν ορισμένα κριτήρια.
1) Ηλικία: Καλό είναι το άτομο να είναι άνω των 20 ετών και να έχει σταθεροποιηθεί η διαθλαστική ανωμαλία (σταθερή τουλάχιστον για ένα χρόνο).Αυτό δεν αποτελεί αυστηρό και καθοριστικό κριτήριο. Μπορεί να γίνει και σε νεαρότερες ηλικίες επέμβαση με Laser εάν συντρέχουν άλλοι λόγοι όπως εισαγωγή σε στρατιωτικές σχολές. Βέβαια λόγω του νεαρού της ηλικίας μπορεί να μην έχει σταθεροποιηθεί η μυωπία και έτσι μετεγχειρητικά στο μέλλον να αυξηθεί.
2) Το μέγεθος της διαθλαστικής ανωμαλίας: Μυωπία έως 11-12 διοπτρίες, Αστιγματισμός έως 6 διοπτρίες και Υπερμετρωπία έως 5-6 διοπτρίες μπορούν να διορθωθούν με Laser.
3) Πάχος κερατοειδούς: Είναι καθοριστικό κριτήριο για την μέθοδο που θα ακολουθήσουμε. Άτομα με λεπτό κερατοειδή δεν είναι κατάλληλα για επέμβαση με Laser και ειδικά LASIK.
4) Τοπογραφία κερατοειδούς: Βασική προεγχειρητική εξέταση. Πρέπει να είναι φυσιολογική για να προχωρήσουμε σε επέμβαση με Laser. Aσθενείς με κερατόκωνο αποκλείονται από την επέμβαση. Σε αυτούς τους ασθενείς μπορεί να συνδυασθεί με άλλους είδους επεμβάσεις (cross linking)
5) Ξηροφθαλμία: Εάν δεν διορθωθεί προεγχειρητικά η σοβαρή ξηροφθαλμία αποτελεί αντένδειξη για διαθλαστική επέμβαση και κυρίως Lasik.
6) Το Γλαύκωμα αποτελεί αντένδειξη για επέμβαση με Laser.
7) Συστηματικές παθήσεις όπως σακχαρώδης διαβήτης, αυτοάνοσα νοσήματα, κ.α. δεν αποτελούν αντένδειξη εφ’ όσον βρίσκονται σε ύφεση και σε καλό έλεγχο.
Αφού ολοκληρωθεί ο προεγχειρητικός έλεγχος θα αποφασισθεί η μέθοδος που θα ακολουθήσουμε. Αυτές είναι:
EΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ ΦΩΤΟΔΙΑΘΛΑΣΤΙΚΗ ΚΕΡΑΤΕΚΤΟΜΗ - PRK
Σ’ αυτή την μέθοδο που αποτελεί την πιο απλή, η εφαρμογή του Excimer laser γίνεται στην επιφάνεια του κερατοειδούς αφού πρώτα αφαιρεθεί το επιθήλιο του. Μετά την εφαρμογή του laser τοποθετείται θεραπευτικός φακός επαφής μέχρι να αναπλασθεί το αφαιρεθέν επιθήλιο (3-4 ημέρες). Η επέμβαση διαρκεί 2-3 λεπτά για κάθε μάτι και είναι τελείως ανώδυνη. Η αναισθησία του ματιού γίνεται με αναισθητικές σταγόνες. Η αποκατάσταση της όρασης αρχίζει σταδιακά σε 5-6 ημέρες και προοδευτικά βελτιώνεται. Σε 10-15 ημέρες είναι άριστη.
Το PRK μπορεί να εφαρμοσθεί σε μυωπίες μέχρι 6-7 διοπτρίες και σε άτομα με σχετικά λεπτό κερατοειδή όπου αποκλείεται η μέθοδος LASIK. Το μειονέκτημα του PRK είναι η ενόχληση των πρώτων ημερών, ο μεγαλύτερος χρόνος αποκατάστασης της όρασης σε σχέση με το LASIK και η πιθανότητα θόλωσης του κερατοειδούς (haze) κυρίως σε υψηλές διορθώσεις. Αυτό μπορεί να προληφθεί με την χρήση κατά την επέμβαση της ουσίας μιτομυκίνη.
ΤRANS – PRK (ΔΙΕΠΙΘΗΛΙΑΚΟ PRK)
Είναι η πιο σύγχρονη μορφή PRK.Γίνεται με ένα συγκεκριμένο μηχάνημα Laser 8ης γενιάς το Amaris της Schwind. Το χαρακτηριστικό αυτής της μεθόδου είναι ότι ακόμη και η αφαίρεση του επιθηλίου γίνεται με το Laser(κυριολεκτικά δεν ακουμπά χέρι πάνω στο μάτι). Έχει εξαιρετικά αποτελέσματα σε μυωπίες έως 7 διοπτρίες και αστιγματισμούς έως 2 διοπτρίες. Σε σχέση με το κλασικό PRK υπερτερεί σε ότι αφορά την ταχύτητα αποκατάστασης της όρασης και οι ενοχλήσεις είναι πιο ήπιες.
LASIK
Με την μέθοδο αυτή μπορούμε να διορθώσουμε μυωπίες μέχρι 12 διοπτρίες(εφ’ όσον το επιτρέπει το πάχος του κερατοειδούς) αστιγματισμό μέχρι 6 διοπτρίες και υπερμετρωπία μέχρι 6 διοπτρίες (μέθοδος εκλογής). Με την βοήθεια ενός μικροκερατοτόμου κόβεται ένα λεπτό στρώμα κερατοειδούς, ανασηκώνεται και αφού εφαρμοσθεί το Laser στο στρώμα του κερατοειδούς επανατοποθετείται το λεπτό flap του κερατοειδούς στην θέση του.
Η διάρκεια της επέμβασης είναι 5 λεπτά για κάθε μάτι. Οι τυχόν ενοχλήσεις μετά την επέμβαση είναι ήπιες και περνούν σε λίγες ώρες. Η αποκατάσταση της όρασης είναι άμεση και οι ασθενείς βλέπουν άριστα από την επόμενη ημέρα. Οι ασθενείς μπορούν να εργασθούν από την επόμενη κιόλας ημέρα, χρειάζεται όμως προσοχή να μην τρίψουν τα μάτια τους για μερικές μέρες . Γι’ αυτό πρέπει να φορούν κατά την διάρκεια του ύπνου ειδική προστατευτική μάσκα.
Ένα από τα πλεονεκτήματα του LASIK είναι η σταθερότητα του αποτελέσματος στον χρόνο. Για να επιτευχθεί όμως αυτό πρέπει να τηρηθούν αυστηρά, πρωτόκολλα που έχουν να κάνουν με την τοπογραφία και την παχυμετρία του κερατοειδούς. Σήμερα με την εμπειρία που έχουμε, τα αυστηρά πρωτόκολλα αλλά και την εξέλιξη της τεχνολογίας είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε σε μεγάλο βαθμό από πριν την επέμβαση, ποιά μάτια πρέπει να αποκλείονται από το LASIK, ώστε να αποφύγουμε μελλοντικές επιπλοκές όπως η κερατεκτασία.
FEMTO - LASIK
Αποτελεί τον πιο σύγχρονο τρόπο εκτέλεσης του LASIK. Σε αυτή την μέθοδο χρησιμοποιούμε αντί για τον μικροκερατοτόμο για την δημιουργία του flap ένα νέο laser πολύ υψηλής συχνότητας το Femto Laser. Αυτό το Laser προσφέρει απόλυτη ακρίβεια στο μέγεθος και το πάχος του flap κατά την δημιουργία του. Αυτό αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα διότι έχουν εκλείψει επιπλοκές όπως ατελές ή ανώμαλο flap που υπήρχαν παλιά με τους μικροκερατοτόμους. Επίσης επειδή μπορούμε να δημιουργήσουμε λεπτότερο flap (100μ) με απόλυτη ακρίβεια, σε άτομα με σχετικά μικρό πάχος κερατοειδούς μπορούμε να διορθώσουμε μεγαλύτερες μυωπίες με ασφάλεια.
ΦΩΤΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΚΕΡΑΤΕΚΤΟΜΗ - PTK
Με αυτή την μέθοδο μπορούμε με την χρήση του Excimer Laser να αφαιρέσουμε ένα πολύ λεπτό στρώμα κερατοειδούς με σκοπό τον καθαρισμό του επιφανειακές θολερότητες ή ουλές (π.χ. μετά από ιογενή κερατίτιδα) καθώς και για την οριστική αντιμετώπιση της υποτροπιάζουσας απόπτωσης του επιθηλίου. Και εδώ η αναισθησία γίνεται με αναισθητικές σταγόνες και η διάρκεια της επέμβασης δεν ξεπερνά τα 2 λεπτά. Τοποθετείται για 3 ημέρες ένας θεραπευτικός φακός επαφής μέχρι να αναπλασθεί το επιθήλιο του κερατοειδούς.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΕΡΑΤΟΚΩΝΟΥ ΜΕ CROSS LINKING
Ο κερατόκωνος είναι μία πάθηση του κερατοειδούς που οφείλεται σε διαταραχή του κολλαγόνου από το οποίο είναι φτιαγμένος. Συγκεκριμένα στην πάθηση αυτή το κολλαγόνο είναι πιο μαλακό και οι συνδέσεις μεταξύ των ινών του είναι πιο χαλαρές και ασταθείς. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα σε βάθος χρόνου ο κερατοειδής να χάνει το σφαιρικό σχήμα που έχει φυσιολογικά και να αποκτά ένα σχήμα κωνικό, ενώ συγχρόνως λεπταίνει κυρίως στην κορυφή του κώνου.
Η θεραπεία αυτή που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια έχει σαν στόχο να ενισχύσει τις συνδέσεις των ινών του κολλαγόνου και έτσι να το καταστήσει πιο σκληρό(έως και 300%) από πριν. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να ανακοπεί η εξέλιξη του κερατόκωνου και να σταθεροποιηθεί η κατάσταση. Σε λίγες περιπτώσεις βλέπουμε και μία μικρή βελτίωση του κερατόκωνου.
Η επέμβαση γίνεται ως εξής: Ενσταλλάζουμε μία ουσία στον κερατοειδή που λέγεται ριβοφλαβίνη η οποία είναι βιταμίνη Β2 μέχρι να διαποτισθεί πλήρως ο κερατοειδής. Στις περισσότερες περιπτώσεις πρέπει να αφαιρεθεί πρώτα το επιθήλιο ώστε να διαποτισθεί πιο εύκολα και γρήγορα ο κερατοειδής. Κατόπιν ο διαποτισμένος κερατοειδής με την ριβοφλαβίνη υποβάλλεται σε έκθεση υπεριώδους φωτός (UVA) μέσω ενός μηχανήματος και κάτω από συγκεκριμένο πρωτόκολλο. Αυτό τελικώς προκαλεί την διασύνδεση των ινών του κολλαγόνου κάτι που φαίνεται στην πράξη μετά από 5-6 μήνες. Η επέμβαση-θεραπεία είναι ανώδυνη και απόλυτα ασφαλής και πρέπει να εφαρμόζεται όσο το δυνατόν νωρίτερα από την διάγνωση του κερατόκωνου από την στιγμή που έχουμε με την τοπογραφία κερατοειδούς ένδειξη επιδείνωσης.
Η μέθοδος αυτή σπανίως βελτιώνει την όραση του ασθενούς απλά την σταθεροποιεί. Έτσι φορώντας τα γυαλιά ή τους ημίσκληρους φακούς επαφής θα έχει σε βάθος χρόνου σταθεροποίηση της όρασης του. Σε αρκετές περιπτώσεις μπορούμε να συνδυάσουμε την θεραπεία με περιορισμένο επιφανειακό Laser διορθώνοντας έτσι ένα μέρος του διαθλαστικού σφάλματος που προκάλεσε ο κερατόκωνος. Αυτός ο συνδυασμός μπορεί να πετύχει έστω και μικρή βελτίωση της όρασης.
ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΓΛΑΥΚΩΜΑΤΟΣ - ΤΡΑΜΠΕΚΟΥΛΕΚΤΟΜΗ
Είναι η πλέον διαδεδομένη χειρουργική αντιμετώπιση του γλαυκώματος. Όπως είναι γνωστό το γλαύκωμα οφείλεται στην αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση η οποία συνήθως προκαλείται από την μειωμένη αποχέτευση του υδατοειδούς υγρού του ματιού. Στόχος αυτής της επέμβασης είναι να αυξήσουμε την αποχέτευση του υδατοειδούς υγρού δημιουργώντας νέα δίοδο αποχέτευσης.
Η επέμβαση γίνεται με τοπική αναισθησία(σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και με σταγόνες) και διαρκεί περίπου 30 λεπτά. Κατ’ αυτήν δημιουργείται στο πάνω μέρος της γωνίας του προσθίου θαλάμου(κάτω από το πάνω βλέφαρο) μία μικρή τρύπα η οποία καλύπτεται από σκληρικό κρημνό και επιτρέπει την έξοδο του υγρού του ματιού κάτω από τον επιπεφυκότα από όπου διοχετεύεται στην κυκλοφορία. Ο ασθενής πηγαίνει αμέσως στο σπίτι του και μετά από 3-4 ημέρες επιστρέφει στις δραστηριότητες του.
Η επέμβαση είναι επιτυχής σε ποσοστό πάνω από 80% και ρυθμίζει την πίεση σε επίπεδα κάτω από 17mm/Hg. Αυτό που βλέπουμε συχνά είναι ότι μετά από κάποια χρόνια από την επέμβαση μπορεί να μην ρυθμίζεται τόσο καλά η πίεση όσο στην αρχή. Αυτό οφείλεται στην ουλοποίηση που δημιουργείται σε ορισμένες περιπτώσεις στην περιοχή της τραμπεκουλεκτομής. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί σε μεγάλο βαθμό εάν χρησιμοποιηθεί στην επέμβαση η ουσία μιτομυκίνη , η οποία αναστέλλει την ουλοποίηση. Εάν παρ’ όλα αυτά μετά από χρόνια η τραμπεκουλεκτομή κλείσει και η πίεση πλέον δεν ρυθμίζεται ,μπορούμε να επαναλάβουμε την επέμβαση σε άλλο σημείο του ματιού ή να τοποθετήσουμε εξωτερική βαλβίδα (όπως Ahmed, Molteno, Express κλπ).
